PSD2 jest z nami od 3 lat. Co udało się osiągnąć, a co trzeba poprawić?

Mijają 3 lata od momentu, od którego zaczęły obowiązywać wymogi wobec banków, określone w nowelizacji ustawy o usługach płatniczych, dotyczące m.in. warunków funkcjonowania Otwartej Bankowości. Nowelizacja implementowała na grunt polskiego prawa postanowienia europejskiej dyrektywy PSD2. Jak z tej 36-miesięcznej perspektywy wygląda realizacja jej celów? Jak oceniają ją uczestnicy polskiego rynku, regulator oraz instytucje unijne? Odpowiedź przynosi raport przygotowany przez Kontomatik.

Przypomnijmy w telegraficznym skrócie: dyrektywa PSD2 wprowadziła cały szereg zmian na rynku usług bankowych. Wymogi dotyczące bezpieczeństwa płatności i korzystania z systemów bankowości elektronicznej zostały zaostrzone, poprzez wprowadzenie obowiązku stosowania tzw. silnego uwierzytelnienia (SCA). Zakres odpowiedzialności klienta za niechciane i nieautoryzowane transakcje został zmniejszony, skrócono także – do 15 dni roboczych – czas na rozpatrywanie reklamacji. Wreszcie, wprowadzony został cały zakres regulacji normujących funkcjonowanie Otwartej Bankowości; to właśnie na niej, oraz na perspektywach jej rozwoju, koncentruje się raport Kontomatika.

PSD2 pod lupą europejskich instytucji

3. rocznica pełnej implementacji postanowień PSD2 jest tylko jednym z powodów, dla których Kontomatik przygotował swój raport. Michał Łukasik, prezes firmy, wyjaśnia:

Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) jest w trakcie przeglądu funkcjonowania PSD2. W toku są konsultacje mające na celu rewizję obecnego kształtu dyrektywy, a także stworzenie fundamentów PSD3 i Otwartych Finansów. Mamy możliwość bezpośredniego uczestnictwa w tym procesie, dlatego postanowiliśmy zestawić w jednym raporcie wiedzę z rynku polskiego i europejskiego.

W raporcie znajdziemy między innymi analizę stopnia realizacji oczekiwań, jakie instytucje unijne i rynek stawiały wobec PSD2. Niedawno takiego podsumowania, wraz z rekomendacjami co do dalszych prac, podjęły się Europejski Urząd Nadzoru Bankowego oraz niezależna organizacja branżowa, European Digital Finance Association (EDFA). W swoim materiale, Kontomatik przygotował syntezę tych opracowań. Przedstawiciele polskiego biznesu – a także regulatora rynku, KNF – uzupełniają ten obraz o wątki związane ściśle z polskim rynkiem fintech.

Obszary do poprawy

Jak więc wygląda rynek po 3 latach sformalizowanego funkcjonowania Otwartej Bankowości? Niewątpliwie mamy do czynienia ze sporym postępem w zakresie stymulowania innowacji, ale eksperci wskazują na wiele obszarów do poprawy. EDFA stwierdza nawet, że „oczekiwania co do bezproblemowej Otwartej Bankowości w obszarze paneuropejskim zostały spełnione tylko w połowie”.

Jako główne bolączki wymieniane są zbyt ogólne regulacje dotyczące udostępnianych przez banki danych i wciąż stosunkowo duże problemy z ciągłością dostępu do  API – nadal bowiem zdarzają się przerwy ich działaniu.

Zbyt ogólnikowo sformułowane wymagania dotyczące sposobu funkcjonowania API określone na poziomie dyrektywy powodują, że w poszczególnych krajach ich implementacje do lokalnego ustawodawstwa różnią się. Mało tego – nawet w ramach jednego rynku, poszczególne banki potrafią różnie interpretować i w konsekwencji uwzględniać w swoich API te same normy. Powoduje to szereg problemów operacyjnych dla podmiotów posiadających uprawnienia TPP. 

Oczekiwania wobec PSD3

Nie do końca zrealizowane obietnice PSD2 być może spełni PSD3 – czyli spodziewany następca obecnej dyrektywy. Nadzieje, jakie rynek wiąże z PSD3, formułowane są takna poziomie konkretnych, operacyjnych rozwiązań, jak i w wymiarze ogólnym, strategicznym:

Największe oczekiwania w związku z PSD3 dotyczą usprawnienia zasad świadczenia usług Otwartej Bankowości. Chodzi zarówno o postulaty techniczne (jak np. obowiązkowe udostępnianie przez banki imienia i nazwiska klienta), jak i dalej idące zmiany. Wśród nich zwraca uwagę propozycja EBA, aby przekształcić Otwartą Bankowość w otwarte finanse, poprzez rozszerzenie regulacji na inne produkty finansowe niż rachunki płatnicze – w szczególności na ubezpieczenia, inwestycje czy produkty emerytalne – podsumowuje Michał Mostowik, Counsel z DLK Legal, jeden z ekspertów, których oceny i analizy znalazły się w raporcie.

Głos ekspertów

Specjalistów i praktyków wypowiadających się w raporcie przygotowanym przez Kontomatik jest więcej. Reprezentują oni zarówno branżę finansową, jak i firmy spoza niej, które korzystają z rozwiązań Otwartej Bankowości lub są z nią związane. Są to więc fintech pożyczkowy Smartney, bank Raiffaisen Digital Bank, start-up Ceforai, firma faktoringowa PragmaGo, wypożyczalnia sprzętu Plenti, fintech z rynku najmu nieruchomości Simpl.rent czy AllegroPay. W raporcie znajdziemy także ocenę dotychczasowego funkcjonowania PSD2 sformułowaną przez przedstawiciela polskiego regulatora, Komisji Nadzoru Finansowego.

Uzupełnione o podsumowanie stanu faktycznego, przygotowane przez specjalistów z Kontomatik, wypowiedzi te dają znakomity wgląd w dotychczasowe funkcjonowanie Otwartej Bankowości w Polsce oraz kreślą perspektywy jej rozwoju w najbliższych latach.

‍

Pełny tekst raportu do pobrania tutaj: Otwarta Bankowość w Polsce. Raport 2022.

‍